Badania nad dziejami templariuszy w Polsce
Dodane przez Admin dnia 23 marzec 2005 20:51
Mamy przyjemność poinformować Państwa o badaniach nad historią zakonu templariuszy jakie są obecnie prowadzone w Polsce.
Badania rozpoczęły się w roku 1999 przy kaplicy templariuszy w miejscowości Rurka (północno-zachodnia Polska), w ramach programu Instytutu Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Celem jest uzyskanie odpowiedzi na pytania związane z dziejami i układem przestrzennym komandorii. W ciągu sześciu sezonów badawczych odsłonięto liczne elementy średniowiecznej architektury, a także pozostałości cmentarzyska. W roku 2004 znaleziono część murów długo poszukiwanego dworu klasztornego, co jest odkryciem na skalę europejską.
Najważniejsze badania prowadzone są od wiosny 2004 roku na terenie ostatniego, głównego ośrodka templariuszy na terenie Europy Środkowo-Wschodniej - siedziby preceptora w Chwarszczanach (północno-zachodnia Polska). Organizatorem akcji jest Muzeum Pojezierza Myśliborskiego w Myśliborzu, przy którym powstał zespół i projekt badawczy. Kierownikiem projektu podobnie jak Rurce jest dr Przemysław Kołosowski. W jego realizacji uczestniczą archeolodzy, historycy, historycy sztuki, antropolog, architekci, geograf i wielu konsultantów. Projekt ma charakter pionierski i jest jednym z nielicznych tego typu przedsięwzięć dotyczących europejskich dziejów templariuszy. Badania mają charakter poznawczy i ratowniczy zarazem. Do głównych celów należy przeprowadzenie studiów związanych z dziejami kaplicy stanowiącej centrum dawnej Komandorii oraz uzyskanie odpowiedzi na pytania związane z zasięgiem i charakterem średniowiecznej komandorii. Zespół stawia sobie również za cel popularyzowanie wizerunku kaplicy i ratowanie unikalnego cyklu średniowiecznych malowideł, które wymagają natychmiastowej konserwacji. Nową jakością w warunkach polskich jest sposób finansowania badań. Projekt sponsoruje instytucja prywatna - Instytut Badań Historycznych i Krajoznawczych, wydawca kwartalnika ,,Gazeta Rycerska" i miesięcznika ,,Odkrywcy"(www.odkrywca.pl) . Relacje z wykopalisk wraz z dokumentacją fotograficzną są dostępne na stronie internetowej: www.gazetarycerska.pl.
Templariusze przybyli do Chwarszczan w roku 1232. Wznieśli tam dwór klasztorny z fundacji księcia Władysława Odonica. Obecnie o dawnej randze miejsca świadczy tylko imponująca rozmiarami i bryłą architektury gotycka kaplica.
Badania archeologiczno-architektoniczne rozpoczęto od wykonania sieci odwiertów, a następnie przystąpiono do prac wykopaliskowych. Założono sześć wykopów, w tym dwa przylegające do ścian świątyni. Odsłonięto część zakonnego cmentarza i kamiennej zabudowy usytuowanej po stronie zachodniej. Przy murach stwierdzono warstwę osadniczą ze znaczną ilością różnego rodzaju przedmiotów mówiących nam o życiu zakonników. Znaleziono liczne fragmenty glinianych naczyń, przedmioty kościane jak szydło czy gwizdek i metalowe jak grot strzały czy monety. Wewnątrz kaplicy prowadzono prace architektoniczne, których celem jest ratowanie zawilgoconych fresków znajdujących się na ścianach. W ich trakcie odsłonięto relikty średniowiecznej posadzki.
Najważniejszych odkryć związanych z komandorią dokonano w wykopach przy ścianach kaplicy. Odkryto tam warstwy związane z budową założenia. Wyniki potwierdziły, że templariusze wznieśli swoją drugą świątynię na pozostałościach wcześniejszej małej kaplicy i przylegającego do niej cmentarza. W wykopie przy zamurowanym dawnym wejściu do kaplicy, od strony południowej, odkryto pochówek zakonnika, zapewne templariusza, częściowo przykryty ławą fundamentową młodszego budynku. Przy zmarłym znaleziono żelazną sprzączkę do pasa. Pochówek, związany z pierwszym zakonnym cmentarzem, należy datować na okres od czasu przybycia templariuszy do Chwarszczan tj. od lat 30-tych XIII wieku do około roku 1280, w którym to konsekrowano nową kaplicę.
Mamy nadzieje, ze nasze badania zainteresują Państwa i zechcecie uczestniczyć lub odwiedzić stanowisko badawcze. Będziecie mile widzianymi gośćmi. Kolejny sezon badań rozpocznie się w lipcu 2005 roku. Planuje się założenie kolejnych wykopów przy kaplicy w związku z odtworzeniem jej dawnego układu przestrzennego i określeniem sposobu osuszenia murów. Dalsze badania będą miały na celu odsłonięcie nie zachowanych na powierzchni gruntu reliktów zabudowy mieszkalno-gospodarczej komandorii usytuowanej w średniowieczu prawdopodobnie po stronie południowo-zachodniej kaplicy. W trakcie badań archeolodzy będą także poszukiwać domniemanej przeprawy mostowej przez przepływającą obok komandorii rzekę Myśla.
Szczegóły badań dostępne są na stronie www.gazetarycerska.pl gdzie dostępny jest obraz z kamery on-line z terenu wykopalisk.
Na wszelkie pytania dotyczące badań z chęcią odpowiem najlepiej w języku angielskim.
Adam Kuczyński
Instytut badań Historycznych
[email protected]